6 mei 2024
Blog Geert van de Laar: de kloof tussen arm en rijk
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) kwam in april van dit jaar met een rapport getiteld: ‘de leefwerelden van arm en rijk’. Belangrijke conclusie was dat de kloof tussen arm en rijk groter is geworden en dat beide groepen steeds meer in hun eigen ‘bubbel’ bewegen.
Woningcorporaties hebben minder een rol gekregen in het huisvesten van mensen. Daardoor zijn armere mensen geconcentreerder gaan wonen op plekken waar corporaties actief zijn. Er wordt echter ook door het SCP geconcludeerd dat naast de woonomgeving ook de werkomgeving invloed heeft op de groter wordende kloof.
Het SCP verwijst in haar rapportage naar een veelvoud van conclusies uit verschillende onderzoeken, zoals: ‘Werk speelt een centrale rol in de maatschappelijke kansen die mensen krijgen en heeft een grote persoonlijke en sociale betekenis in de levens van veel mensen’ (onderzoek Anne Roeters 2021). ‘De impact van gescheidenheid op het werk is groot. Veel werkgevers staan positief ten opzichte van diversiteit binnen hun organisatie’ (publicatie Thijssen 2023). ‘Discriminatie op de arbeidsmarkt nam de afgelopen jaren niet af in Nederland’ (Quillian en Lee 2023). ‘Een op de tien werknemers voelde zich in 2022 op het werk gediscrimineerd, met afkomst of huidskleur als de belangrijkste reden’ (CBS 2023).
Er wordt ook gesteld dat als discriminatie niet zou bestaan en organisaties geheel inclusief zouden zijn, de kloof nog steeds groot zou zijn. Van de minst welvarenden in ons land heeft een deel immers helemaal geen werk. En werkt deze groep wel dan is het vaak in beroepen die niet op een kantoor zitten zoals de managers en directeuren. Of werken op totaal verschillende werktijden, in de vroege ochtend, avond of nacht. Hierbij verwijst het SCP specifiek naar doelgroepen in de ondersteunende diensten zoals de schoonmaak of catering. En stelt daarbij dat als deze activiteiten worden uitbesteed, ‘mensen op kantoor weliswaar met elkaar te maken hebben, maar geen collega’s zijn’. Uitbesteden leidt, aldus het SCP, mede tot de kloof tussen arm en rijk.
Inderdaad worden medewerkers van uitbestede diensten niet altijd als ‘collega’ gezien. Dat is ook de reden waarom de Code Verantwoordelijk Marktgedrag (Code VM) in haar principes pleit voor gelijkheid in faciliteiten en bejegening tussen eigen medewerkers en die van dienstverleners. Gelukkig zien we dat dit pleidooi vaak in de praktijk wordt gebracht.
Het werk wordt weliswaar uitbesteed aan specialistische organisaties maar daarmee wordt de manier waarop we met elkaar omgaan nog niet ‘buiten de deur gezet’. Ervaring heeft mij geleerd dat een receptioniste (van een uitbestede partij) veelal gedag gezegd wordt, of dat nu door een werknemer van de opdrachtgever is of een directe collega.
Anderzijds zien we dat schoonmaak op kantoren nog te vaak in de vroeg ochtend of avond plaatsvindt. Dat zorgt zeker niet voor interactie. Een reden temeer dat schoonmaakbedrijven en de Code VM pleiten voor schoonmaak overdag. Een extra reden is dat overdag de contracturen voor de schoonmaker hoger kunnen zijn en daarmee zorgen voor een hogere inkomstenbron dan alleen werken in de vroege avonduren. Dat geldt overigens hetzelfde voor de schoonmaakmedewerker die in ‘eigen beheer werkt’.
Dat het in eigen beheer nemen de kloof zal verkleinen lijkt mij opportuun. Oprechte aandacht komt uit het hart, niet uit het hoofd.
Geert van de Laar
Voorzitter Code Verantwoordelijk Marktgedrag
