22 augustus 2022
Blog Geert van de Laar: Inzet op zekerheid en duurzaamheid van werk: een publiek-private missie!
Sinds 1 juli ben ik voorzitter van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. De Code doet een moreel appèl op opdrachtgevers, opdrachtnemers, inleners, vakbonden en tussenpersonen om sociaal verantwoord en met respect voor de kwaliteit van de dienstverlening opdrachten uit te zetten, aan te nemen en uit te voeren. Dit wordt vastgelegd in de Code; inmiddels telt de Code ruim 1.600 ondertekenaars. Zie ook www.codeverantwoordelijkmarktgedrag.nl
In de jaren dat ik bij Facilicom Group werkte, schreef ik met regelmaat blogs. Blogs waarin ik mijn kijk op de facilitaire branche gaf. Mijn intentie is om dit ook vanuit mijn nieuwe rol te doen. Echter, dat ligt best ingewikkeld. Ik heb immers te maken met een speelveld van opdrachtgevers, werknemers én werkgevers die allemaal een belang hebben. Vaak loopt dat belang synchroon, soms ook juist niet.
Goed voorbeeld doet volgen!
De Code kan, indien er misstanden worden geconstateerd, een gele of zelfs een rode kaart uitdelen. Mooier is het om en compliment uit te delen. Dat compliment wil ik bij deze maken richting PostNL. Immers, daar ging begin augustus bij de postbestellers de vlag uit. Wat was het geval? PostNL biedt voortaan alle postbestellers een vast contract aan, een contract voor onbepaalde tijd aan ná de proefperiode van 2 maanden. Voorheen predikte PostNL jarenlang flexibilisering van de arbeid. Mede onder druk van de arbeidskrapte is nu gekozen om de medewerker meer zekerheid te geven en als organisatie aantrekkelijk te zijn om voor te werken. Aantrekkelijk omdat je de medewerker meer bindt door van begin af aan meer vertrouwen te geven. Ik zie dat meer bedrijven overstappen op het direct verstrekken van een contract voor onbepaalde tijd, maar het is nog niet algemeen aanvaard. Bij deze een oproep om het vaste contract breed te omarmen!
Stop de inzet van zzp’ers in uitvoerende beroepen!
Ook nog een tweede oproep: het zoveel als mogelijk vermijden van het construct van de zzp’er, zeker voor de meer uitvoerende functies waarbij de inzet vooral gezien wordt als flexibele schil. De Code heeft als één van haar uitgangspunten dat structureel werk zoveel als mogelijk wordt ingevuld door medewerkers in een vast dienstverband. Als Code zijn wij er al jaren van overtuigd dat dit, op de langere termijn, het beste is voor de medewerker én de werkgever. Helder mag zijn dat wij fel gekant zijn tegen het op oneigenlijke gronden inzetten van zzp’ers.
In de beveiligingsbranche bijvoorbeeld, zien we het aantal zzp’ers groeien. Weliswaar zijn de meeste beveiligingsbedrijven voorstander van ‘vast personeel’, maar het actuele personeelstekort vraagt ook hier om inzet van zzp’ers. Een in het oog springend voorbeeld, waar een tekort aan beveiligers is, is Schiphol. Niet voor niets sloot Schiphol een sociaal akkoord af, dat voorziet in een forse loonsuppletie voor o.a. beveiligers en schoonmakers, die gedurende de drukke zomermaanden werken in opdracht van Schiphol.
Tegelijkertijd wil ik niet de ogen sluiten voor de ontwikkelingen die al jaren gaande zijn op de arbeidsmarkt. Nederland telt volgens het CBS immers op dit moment ruim 1,1 miljoen zzp’ers. Zij vertegenwoordigen zo’n 12% van alle werkenden. Het zijn dus niet alleen de werkgevers die, naast eigen vaste medewerkers, de voorkeur geven aan zzp’ers. Het zijn ook medewerkers die kiezen voor deze weg. Als motivatie geldt vaak: meer vrijheid, eigen tijd kunnen indelen, meer afwisseling en vooral de hogere verdienste. Dat laatste is uiteraard aantrekkelijk, maar tegelijkertijd veelal bezien vanuit een roze bril. Een zzp’er is immers zelf verantwoordelijk voor de pensioenopbouw en dient er rekening mee te houden dat er bij ziekte geen inkomsten zijn. Om dit laatste te voorkomen dient er een dure arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten te worden. Volgens het CBS doet slechts één op de vijf zzp’ers dit.
Van belang is in ieder geval om goede voorlichting te geven over de keuze voor een vast dienstverband of voor de zzp-status. Hier ligt een belangrijke taak weggelegd voor het Rijk. Een taak die mijns inziens beter ingevuld kan worden. Nu zie je vooral dat er vanuit de TweeKamer met een opgeheven vinger gewezen wordt naar werkgevers die de afgelopen jaren de grenzen opgezocht hebben van de flexibilisering van de arbeid. Het zou beter zijn als de politiek meer proactief is in de regelgeving en de voorlichting. Eerlijk is eerlijk: een eerste stap is gezet. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Karien van Gennip, heeft in een brief aan de Kamer de koers aangegeven naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt.
Zij pleit daarin voor duurzame arbeidsrelaties, voor een gelijk speelveld tussen werknemers en zelfstandigen, voor een leven lang ontwikkelen én voor de komst van een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen alsmede de mogelijkheden voor deze groep om pensioen op te bouwen. Vraag is of deze laatste opties echt nodig zijn. Effectiever is het mijns inziens om zzp’ers beter voor te lichten over de nadelen van hun keuze. Een taak die de overheid dus meer naar zich toe mag trekken. Tegelijkertijd zouden werkgevers dan nóg zwaarder moeten inzetten op het direct verstrekken van contracten voor onbepaalde tijd én voor het beperken of geheel uitbannen van de inzet van zzp’ers.
Kortom: inzet op zekerheid en duurzaamheid van werk: een publiek-private missie!
Geert van de Laar
Voorzitter Code Verantwoordelijk Marktgedrag
