6 maart 2024
Blog Geert van de Laar: Verantwoord aanbesteden van beveiliging door gemeenten
Bijna 110.000 Oekraïense vluchtelingen hebben momenteel een woonplek in Nederland. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een veilige opvang. Wat betekent dat voor hen met betrekking tot de aanbesteding van beveiligingsdiensten?
Als verantwoordelijke voor de opvang van asielzoekers heeft het COA veel ervaring met de beveiliging van AZC’s en noodlocaties. Echter, de huisvesting van Oekraïense vluchtelingen is voor gemeenten nieuw.
Gemeenten zijn zich ervan bewust dat de veiligheid rond tijdelijke opvangplekken voor Oekraïners goed moet worden geregeld. Bij de komst van vluchtelingen kunnen er rond de locatie spanningen ontstaan. Daarnaast is er een bhv-organisatie vereist. Voor utiliteitsgebouwen die voor het eerst een woonbestemming krijgen, gelden ook nog eens extra brandveiligheidsmaatregelen. Als een beveiligingsbedrijf deze taken op zich neemt, dan gaat daar doorgaans een Europese aanbesteding aan vooraf.
Bij de Code Verantwoordelijk Marktgedrag krijgen we regelmatig signalen dat deze aanbestedingen geen recht doen aan sociale duurzaamheid in de keten. Een gemeente geeft bijvoorbeeld aan dat zeventig procent van de gunningscriteria is gebaseerd op prijs en dat daarmee de kwalitatieve criteria ondergeschikt zijn.
Het is begrijpelijk dat het gros van de gemeenten relatief weinig ervaring heeft met de aanbesteding van beveiligingsdiensten. We zien daardoor dat prijs dominant wordt in de aanbestedingscriteria. Een goede afweging van kwalitatieve aspecten vereist expertise die nu doorgaans ontbreekt. Hoe houdt een gemeente in een tender voldoende rekening met factoren zoals de opleiding van medewerkers, de inzet van zzp’ers en de evenwichtige samenstelling van een team?
Als Code Verantwoordelijk Markgedrag maken we ons zorgen over de situatie. Een keuze voor een dienstverlener met de laagste prijs betekent immers niet noodzakelijkerwijs dat de gemeente de gewenste kwaliteit krijgt. Beveiligingsbedrijven die de Code ondertekend hebben, investeren in de opleiding en training van medewerkers en nemen de tijd om een team op locatie goed in te werken. Daarnaast zijn de samenstelling en aansturing van teams basisbeginselen van de Code. Verantwoord marktgedrag betekent bijvoorbeeld dat een dienstverlener zo veel mogelijk met vaste arbeidsovereenkomsten werkt, en terughoudend is met de inhuur van freelancers. Daarnaast is er aandacht voor de samenwerking tussen jonge talenten en ervaren vakmensen. Ook het management is daarbij belangrijk. Een teamleider controleert de opvolging en de actualiteit van procedures en zorgt voor betrouwbare rapportages over SLA’s.
Het mag duidelijk zijn: een verantwoorde aanbesteding van beveiligingsdiensten is gebaseerd op expertise en ervaring. In met name de schoonmaakbranche maken opdrachtgevers dan ook veel gebruik van adviesbureaus die aanbestedingen begeleiden. Voor overheden is daarnaast het expertisecentrum PIANOo een vraagbaak. De Code Verantwoordelijk Marktgedrag geeft ook diverse praktische handreikingen. In 2023 is daarover tijdens het jaarcongres van PIANOo in een workshop uitleg gegeven.
Daarnaast hebben we alle gemeenten aangeschreven over de bijdrage van de Code aan eerlijke concurrentie, goede arbeidsomstandigheden en kwaliteit op de markt. Ook voor gemeenten die zijn aangesloten bij MVO Nederland en/of SDG Nederland is de Code Verantwoordelijk Markgedrag van toegevoegde waarde. De Code is immers specifiek ontwikkeld voor arbeidsintensieve dienstverlening die wordt aan- en uitbesteed, en geeft concrete richtlijnen voor onder meer aanbestedingen, contractbeheer en indexatie.
Als bestuur beseffen we dat we het belang van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag nóg beter voor het voetlicht moeten brengen. We doen dat natuurlijk niet alleen. Adviesbureaus die zijn betrokken bij de aanbestedingen van gemeenten zijn een belangrijke partner. Beveiligingsbedrijven die zien dat prijs dominant is in een aanbestedingsprocedure, kunnen dat melden bij ons. Gemeenten zijn welkom bij ons voor informatie en advies over aanbestedingen.
Bij een dienst weet je vaak pas achteraf wat je precies hebt ingekocht. Dat maakt een zorgvuldige aanbestedingsprocedure complex – vooral als het gaat om diensten die de organisatie niet vaak inkoopt en aanbesteedt. Voor gemeenten die te maken hebben met tenders voor de beveiliging van opvanglocaties zijn er gelukkig volop experts die meedenken. U weet ons te vinden!
Geert van de Laar
Voorzitter Code Verantwoordelijk Marktgedrag
