Terug naar nieuwsoverzicht 9 december 2024

Uit de Codekamer Verhuizen: Effectief roeien met de riemen die handhavers hebben

Data-aanpak brengt bedrijven met een verhoogd risico in het vizier

Het speelveld in de verhuisbranche staat al jaren onder spanning door hevige prijsconcurrentie en matige naleving van de regels: cao, NIWO vergunning, aansluiting bij het pensioenfonds, etc. Handhavende instanties hebben te weinig medewerkers en dit verandert voorlopig niet. Daarom wordt nu ingezet op een slimme data-aanpak met behulp van een risicoselector. “Het doel is om die bedrijven in het vizier te krijgen die de markt verzieken en de cao ondermijnen”, aldus Jelske van Dijk van stichting VNB.

“Al in een vroeg stadium is dit plan afgestemd met de Organisatie voor Erkende Verhuizers (OEV)”, aldus regiomedewerkster Jelske van Dijk van stichting VNB. De OEV is al ruim tien jaar actief met de aanpak van onverantwoordelijk marktgedrag en heeft input geleverd voor dit plan, om bestaande informatie van verschillende partijen met elkaar de combineren. “Er is heel veel (semi)openbare informatie beschikbaar over bedrijven die vallen onder de cao beroepsgoederenvervoer over de weg. Wij waren op zoek naar een manier om al deze informatie te bundelen, zodat je een bedrijfsprofiel krijgt waar je een hoop informatie uit kunt halen. Bijvoorbeeld hoeveel vervoersvergunningen een bedrijf heeft in combinatie met het aantal werknemers. Of het bedrijf overtredingen heeft begaan op het gebied van de Wet Minimumloon of de Wet Arbeid Vreemdelingen. En of het bedrijf is ingeschreven bij het Pensioenfonds Vervoer.”

En dan heb je beet?

“Nee niet automatisch, maar het kan wel aanleiding geven om een bedrijf eens goed onder de loep te nemen. Vanuit de sector was er ook behoefte aan een manier om de volledige markt, ook de onderkant van de markt, in beeld te krijgen.”

Hoe werkt de risicoselector precies?

“We hebben een bedrijf in de arm genomen dat een speciaal programma voor ons heeft gebouwd waarin op basis van het KvK-nummer informatie wordt opgehaald uit (semi)openbare bronnen. Deze wordt gebundeld en aan hand van verschillende combinaties van die informatie worden er risico’s aan een bedrijf verbonden.”

En dan?

“Als handhavingsinstantie willen wij als VNB natuurlijk vooral graag de bedrijven aanpakken die de markt verzieken en de cao ondermijnen. Als wij een controle uitvoeren op cao-naleving dan zullen wij bij vrijwel elk bedrijf wel een overtreding vinden, maar je wil je natuurlijk vooral focussen op de bedrijven die de cao moedwillig niet naleven. Die bedrijven zijn echt concurrentievervalsend bezig en betalen de werknemers vaak onvoldoende. Alleen het is tot nu toe niet altijd eenvoudig gebleken om deze bedrijven te vinden. Ook omdat deze veel gebruik maken van studenten, oproepkrachten e.d. voor wie het een bijbaan is en die niet altijd bezig zijn met een cao.”

Hoe kom je aan die informatie?

“VNB heeft al jarenlang een informatie-uitwisselingsconvenant met Pensioenfonds Vervoer. Die informatie is heel behulpzaam bij het nalevingswerk en nu ook de basis van de risicoselector. Daarnaast werken wij regelmatig samen met onder andere de inspectiediensten en natuurlijk de OEV. Ook hebben wij inspiratie opgedaan bij andere nalevingsinstanties die ook bezig zijn geweest met het opzetten van een risicoselector. Daar wisselen wij regelmatig ervaringen mee uit.”

Hoe voorkom je dat een bedrijf ten onrechte een hoog risicoprofiel krijgt?

“Bedrijven krijgen op basis van de gegevens in de risicoselector een aantal ‘vlaggetjes’. Die vlaggetjes variëren van overtredingen die direct aanleiding geven tot een controle tot iets dat opvalt. De combinatie van risico’s kan maken dat we een vooronderzoek starten bij een bedrijf. Dan onderzoeken we of we een nalevingscontrole moeten starten bij zo’n onderneming. Wij hebben altijd een redelijke grond als wij een werkgever aanschrijven. Dat zijn wij op basis van de cao ook verplicht.”

De risicoselector heeft inmiddels een pilotfase doorlopen, wat heeft dit opgeleverd?

“De kinderziektes zijn nu grotendeels uit het systeem, waardoor we de risicoselector nu echt kunnen gaan testen op bedrijfsniveau. We focussen ons in deze testfase op verhuisbedrijven in de regio Amsterdam. Dat is een mooi afgebakende groep bedrijven, waarvan we weten dat daar een hoop speelt. Aan de hand van de uitkomsten van deze testfase kunnen we bepalen of de risico’s goed staan ingesteld of dat wij daar in moeten schuiven.”

Gaan jullie de risicoselector nog verder ontwikkelen?

“We overwegen om op regelmatige basis een adressenbestand in te laden uit het handelsregister van de KvK. Dit om te voorkomen dat er bedrijven tussendoor glippen die niet ingeschreven staan bij het Pensioenfonds Vervoer. Verder hebben we een aanvraag ingediend bij het UWV om ieder kwartaal gegevens te krijgen waar we uit op kunnen maken hoeveel werknemers er actief waren bij een onderneming en wat de loonsom was. Die aanvraag is goedgekeurd, maar op zijn vroegst in 2025 zullen wij de eerste gegevens van het UWV ontvangen. Het UWV kan helaas niet eerder leveren.”

Welke actie nemen jullie op bedrijven die uit de risicoselector tevoorschijn komen?

“Dit hangt van de gesignaleerde risico’s af. Wanneer een bedrijf ten tijde van een algemeen verbindend verklaarde periode van de cao beboet is door de Arbeidsinspectie omdat ze een overtreding aantroffen van het Wettelijk Minimumloon, dan kunnen wij doorgaans gelijk met zo’n bedrijf aan de slag. Andere risico’s vragen om een aanvullend onderzoek. Eén van de risico’s is bijvoorbeeld ook dat een bedrijf veel minder vervoersvergunningen heeft dan personeel. Bij een transportbedrijf is dat opvallend, bij een verhuisbedrijf normaal.”

Verwacht jij door deze data-aanpak een gedragsverandering bij overtreders?

“Dit zou mooi zijn natuurlijk, maar daarvoor moeten we waarschijnlijk eerst resultaten boeken en die ook uitgebreid communiceren. Zodat we de beleving van de pakkans bij overtreders beïnvloeden.”

Denken jullie ook aan andere deelmarkten?

“Die plannen zijn er zeker. We testen de risicoselector uit in de verhuisbranche. Dit heeft een aantal redenen. In de verhuissector waren aan de onderkant van de markt bedrijven lastig in beeld te krijgen. Vanwege de aard van het werk is het ook lastiger om in gesprek te komen met verhuismedewerkers. Die werken tenslotte iedere dag op een andere plek. De verhuismarkt heeft een eigen SBI-code in het handelsregister, waardoor het een makkelijk af te kaderen groep bedrijven is. En verder hebben we altijd een prettige samenwerking met de OEV, die graag meedenkt over hoe we bedrijven kunnen aanpakken die de markt verzieken en de cao ondermijnen.”

Stichting VNB

VNB, onderdeel van vakbond FNV Transport & Logistiek, is opgericht voor de handhaving en de naleving van de cao voor het beroepsgoederenvervoer over de weg. Momenteel controleert VNB werkgevers die actief zijn in de sector op basis van een concrete melding of op basis van een steekproef in deelsectoren waar werkgevers de cao consequent slecht naleven.

Dit artikel verscheen eerder in het vakblad Verhuizen, nummer 5 | 22 oktober 2024
Foto door ILT